از رنگی به فرنگی

به پاریس از خطّۀ زنگیان                             همان مرکز عیش و نوش جهان

ز بی‌نامه‌ها سوی نام آوران                         که نازاده بازند بر مرگ جان

به شهر لامارتین و ویکتورهوگو                      دیار ژاور، خاک ژان ژاک روسو

پزشک پری پیکران قشنگ                           مشار البنان در دیار فرنگ

اسیر هوی و اجیر هوس                             در افتاده بر شهد چونان مگس

تو آن جا فتاده به دام و تله                          پلنگان به تاراج اندر گله

اَیا گرم بی جاره// و ساتکین                       چه دانی از احوال زار و غمین

توانی اسیر بُت مه جبین                            چو من صد هزاران اجل در کمین

به دکتر شوایتزر پزشک شهیر                      کشیش و خطیب و ادیب و دبیر

نوازندۀ بی قرین و بدیل                              هنرمند انسان پرست و اصیل

نویسندۀ نامی و سرفراز                             به میدان عرفانِ «پل» یکه تاز

مشارالبنان در جمال و کمال                        به شهرت، به ثروتف به دین بی‌همال

میان پزشکان هر سرزمین                           نداند کس او را عدیل و قرین

ز جمع پزشکان خاک فرنگ                          ستایند او را چه رومی چه زنگ

که همتای او نیست در روزگار                      همانند بقراط استاد کار

چو لقمان که حکمت بدو رهبر است              طبیب و حکیم است و پیغمبر است

به وجدان بیداد آن رادمرد                           ز جان بایع رنج و آلام و درد

الا دانشی مرد انسان پرست!                     به درمان رنج و الم چیره دست!

الهی ترا آفت تن مباد                               ز غم‌ها، دمی جانت ایمن مباد

ازین سوی عالم که پست است و زشت        به آنجا که باشد چو باغ بهشت

دیاری که مادر بسوگ پسر!                       ز شیون سیه کرده چهر قمر!

به آن جا که عشاق دفتر نگار                     ز هجر نگارند اختر شمار

از اینجا که اشک است و آه است و دود        به آنجا که چنگ است و تار است و رود

به آنجا که یار است و عیش است و نوش      ازین جا که مار است و مور است و موش

هَلا غرق دریای لاف و گزاف                       چنان تیغ بران نهان در غلاف

طبیب اَر که پرواز وجدان نداشت                  به سر شور خدمت به انسان نداشت

بگو آن همه فنّ و دانش مباد                      به زیر سرش ناز بالش مباد

اَلا ای طبیب عفیف و رئوف                         در اعماق این درهّ‌های مخوف

هزاران چو من نو عروس سیاه                    بَرِ آینه ناله داریم و آه

هزاران چو من بخت برگشتگان                    در اعماق این دوزخ زنگیان

در آئینه از نفرت و چشم شان                    زَنَد مشت چون پتک بر چشم‌شان

خوره می‌خورد رگ رگ جانشان                  گدازد مرض بند ستخوانشان

تو آن جا در آنشهر مینو نشان                    به درمان خوبان و حوری وشان

من اینجا و با صد هزاران دُژم                      در اعماق اندوه و حرمان و غم

تو در انقیاد ز ما بهتران                             به خدمت کمر بسته روز و شبان

کدامین صنم یا کدامین عروس!                  چرا نیست چهرش چو تاج خروس!

تو در آن اسارت نه زآن خودی!                    سترون ز عزم و روان خودی!

چنان با تو طفلانه بازی کنند                      عروسان عروسک نوازی کنند!

چنان حاکم جسم و جان تو اَند                  عناندار عزم و روان تو اَند

که گوئی صنم‌های گلگون عِذار                  چو پوشند و نوشند گاه ویار

چه آب از چه خم، چون به ساغر کنند         کز آن ساق پا چاق و لاغر کنند