آزاده

تا بشر آبستن است از آرزو                          می كشد اندر قفايش كو به كو

تا بشر خدمتگذار اين تن است                      در حجاب دايۀ ما و من است

ما و من سرحلقۀ آن رنجهاست                    خلق بر بيماری آن مبتلاست

ترك لذّت كن كه لذّتها چشی                       وصل يك مهوش نه مهوش‌ها چشی

چون گشائی هر گره از بسته‌ای                   گیری از وجدان يكی گل دسته‌ای

هر كه خواهد آبرو از آرزو                             گو شمارد خبط خود را مو به مو

در ديار آرزو جز رنج نيست                            غار تن ديو است جای گنج نيست

ای خوش آنكو از هوس آزاد گشت                  فارغ از هر فتنه و بيداد گشت

آرزوها را چو بر كندی ز جای                         رنج‌ها را رانده‌ای با پشت پای

چون گسستی آرزوها را ز هم                      داغ باطل كوفتی بر رنج و غم

داخل درياچۀ جان می شود                        در ديار روح مهمان می شود

چون گسستی فرق‌های اين و آن                 تو نه ز آن خود كه هستی از جهان

منقسم گشتی چو بر ذی نفوس                  گبر و ترسا و مسلمان و مجوس

چون ز خود رستی و گشتی ديگران               زندگانی سركنی در بيكران

بر مراد آنكس رسد كز تن رهد                     دیو كی خصلت بدين رستن دهد

ور نگردی فارغ از افسون تن                        هر چه خواهی دست غم بر سر بزن

چو شدی منها ز خود، گشتی همه               وای بر احوال گرگ بی رمه

ما ادا كرديم بر حق دين خود                       بر هوس بستيم اذن و عين خود

بطن ما سر منشأ اين رنجهاست                  ز آن هوس‌ها در قفای گنج‌هاست

گر نگردی ايمن از اين رنجها                         كی بدست آری كليد گنج‌ها

چون توانی يافت ارج خويش را                      از هجوم گرگ مسكين ميش را

گنج‌های بی زوال ايمنی                            چون رسد بي‌سلطۀ ما و مني

آنچه حق بنهاده در بنيان تو                        آرزو بنهفته از چشمان تو

پنج رنج آرزو صيّاد ماست                           در تلاطم ز آن دل ناشاد ماست